6 lipca 2019 roku, godz. 20⁰⁰

Tytuł: "DNA - moja miłość"

Ten cokolwiek pretensjonalny tytuł ma na celu podsumowanie mojego życia naukowego, ponieważ:

na podsumowania czas najwyższy
tak mi się zdarzyło, że pracowałam, (na peryferiach, ale) w obszarze najważniejszych badań biologii molekularnej przełomu XX i XXI wieku

W tym czasie: bez żadnych wątpliwości: zidentyfikowano DNA jako cząsteczkę w której zapisana jest informacja genetyczna, określono jego ogólną strukturę (najnowocześniejszymi metodami, które wprowadziły biochemię w świat biofizyki), oznaczano sekwencje nukleotydowe rosnącej liczby cząsteczek DNA, co prowadziło do rozumienia i zrozumienia funkcji i mechanizmów ich realizacji dla rosnącej liczby przypadków. Wiedza ta umożliwiła znalezienie metod modyfikacji genów in vitro i in vivo, propozycje licznych „terapii” genowych. Wiedza ta wręcz prowokuje do snucia planów z zakresu syntetycznej biologii. Warto spojrzeć na te możliwości człowieka w laboratorium i w przyrodzie, z punktu widzenia ewolucji, także gatunku ludzkiego. Czy przed nami Armagedon, czy świetlana przyszłość?

Wykładowca: Prof. dr hab. Magdalena Fikus, emerytowany pracownik naukowy Instytutu Biochemii i Biofizyki PAN w Warszawie

Prof. dr hab. Magdalena Fikus, biochemiczka, lata badań i zainteresowanie genetyką i biotechnologią. Wieloletnia pracownica PAN (Instytut Biochemii i Biofizyki Polskiej Akademii Nauk w Warszawie) , wykładała także w UMCS i na uczelniach warszawskich. Ostatnio cykl wykładów w UW, Międzyuczelniane studia Humanistyczne MISH, „DNA- kod życia”. Współtwórczyni pierwszego polskiego Festiwalu Nauki w Warszawie (14 edycji), oraz imprez towarzyszących (trzy Kawiarnie Naukowe ) i in. Członkini Rady Programowej Centrum Nauki Kopernik. Przewodnicząca Rady Upowszechniania Nauki PAN. Popularyzatorka nauki w prasie, radio i telewizji.Napisała dziesiątki popularyzatorskich artykułów, udzieliła dziennikarzom setek wywiadów, także w audycjach radiowych i telewizyjnych. Zainicjowała cykliczna 45. minutową audycję o problemach nauki w Radio TOK FM.Za swoją działalność popularyzatorską otrzymała m.in. nagrodę "Problemów" i "Kuriera Polskiego, nagrodę im. Hugona Steinhausa, nagrodę im. Bronisława Filipowicza, nagrodę Polskiego Towarzystwa Genetycznego, Nagrodę Prezesa PAN, Nagrodę Rektora UW, Nagrodę Miasta Stołecznego Warszawa. Laureatka tytułu „Fenomena Roku”, przyznanego przez Tygodnik Przekrój oraz tytułu „Popularyzatora Nauki” przyznanego przez Ministerstwo Nauki i Informatyzacji.

Życiorys:

Z wykształcenia biolog - realizowałam dość konsekwentnie dziś zalecane zmiany w aktywności zawodowej. Badałam kwasy nukleinowe i ich pochodne metodami fizykochemicznymi. Rozpoczęłam prace z zakresu inżynierii genetycznej mikroorganizmów. Zainteresowałam się właściwościami mechanicznymi komórek badanymi metodami elektroreologii. I kończyłam życie zawodowe całkowicie koncentrując się na popularyzacji wiedzy (Festiwale Nauki, Kawiarnie Naukowe, działalność w Internecie i innych, tradycyjnych mediach). Obecnie za najważniejsze uważam opracowanie systemu edukacji od najwcześniejszego dzieciństwa, dla człowieka, który żyć będzie w nowym, trudnym do przewidzenia świecie, otoczony nowymi, czasem bulwersującymi, tworami ludzkiej technologii. A może….z powrotem w jaskini i ogienku pod garnkiem z korzonkami…. I wtedy też DNA będzie nam towarzyszyć.

-------------------------------------------------------------------------

13 lipca 2019 roku, godz. 20⁰⁰

Tytuł: "Co kryje się we wnętrzu czarnej dziury?"

W połowie kwietnia tego roku świat obiegło pierwsze zdjęcie czarnej dziury. Pośrednie obserwacje czarnych dziur znane są od lat, chociażby niedawny przełomowy pomiar fal grawitacyjnych da się wytłumaczyć jedynie jako pochodzący od zderzenia dwóch czarnych dziur o masach wielokrotności masy Słońca. Ich istnienie przewidywane było już od przeszło 100 lat i (matematycznie) wiele wiadomo o i ich strukturze. Podczas tego wykładu opowiem o tym czym czarne dziury są, historii ich badań oraz co o nich będziemy mogli się nauczyć, a co na zawsze pozostanie dla nas tajemnicą.

Wykładowca:Dr Andrzej Hryczuk, Narodowe Centrum Badań Jądrowych w Warszawie

Dr Andrzej Hryczuk - Fizyk teoretyk zajmujący się pograniczem fizyki cząstek elementarnych i astrofizyki. Studia ukończył na Wydziale Fizyki na Uniwersytecie Warszawskim. W 2012 roku obronił pracę doktorską dotyczącą ciemnej materii w instytucie studiów zaawansowanych SISSA w Trieście we Włoszech. Pracował na Uniwersytecie Technicznym w Monachium oraz Uniwersytecie w Oslo. Aktualnie adiunkt w Narodowym Centrum Badań Jądrowych w Warszawie. Prowadzi badania nad pochodzeniem i własnościami ciemnej materii oraz jej znaczeniem dla zrozumienia oddziaływań pomiędzy cząstkami, z których my jesteśmy zbudowani. Laureat konkursu NCN Sonata. W międzyczasie lubi czytać, słuchać i opowiadać o nauce.

-------------------------------------------------------------------------

20 lipca 2019 roku, godz. 20⁰⁰

Tytuł: "Morze z Polski widziane w XIX i w pierwszej połowie XX wieku"

W XIX wieku, podobnie jak w poprzednich stuleciach, zainteresowanie polskich środowisk opiniotwórczych sprawami morskimi było nikłe. Niewiele osób przyjeżdżało na Pomorze, turyści docierali tylko do niemieckiego Sopotu. Morze w zasadzie nie było obecne w polskiej literaturze, malarstwie czy publicystyce. Odzyskanie przez Polskę niepodległości i dostępu do morza w sposób radykalny zmieniło nastawienie polskich środowisk opiniotwórczych, ale i znacznej części społeczeństwa polskiego, do spraw morskich. W dwudziestoleciu międzywojennym setki tysięcy mieszkańców Rzeczypospolitej zobaczyło morze i zapoznało się z klimatem nadmorskiego miasta. Morze, Gdynia i gdyński port stało się polskim oknem na świat. Fakt ten znalazł swoje odbicie w literaturze, malarstwie, a także w filmie polskim. Turyści na szeroką skalę pojawili się nad polskim morzem m.in. w Juracie, Jastrzębiej Górze czy w Gdyni.

Wykładowca: Prof. dr hab. Tadeusz Stegner, Instytut Historii Uniwersytetu Gdańskiego

Prof. dr hab. Tadeusz Stegner pracuje w Instytucie Historii Uniwersytetu Gdańskiego. Zajmuje się dziejami polskiej myśli politycznej, kwestiami narodowo-wyznaniowymi w Europie środkowo-wschodniej, historią protestantyzmu oraz zagadnieniami życia codziennego i historii turystyki. Ma w swoim dorobku blisko 200 publikacji. Najważniejsze z nich: Liberałowie Królestwa Polskiego 1904-1915, Gdańsk 1990; Polacy-ewangelicy w Królestwie Polskim 1815-1914, Gdańsk 1992; Bóg, protestantyzm, Polska. Biografia pastora Leopolda Marcina Otto, Gdańsk 2000; Ewangelicy ziem polskich w XIX wieku. sylwetki wybitnych postaci, Gdańsk 2008; Historia Turystyki. Polska i świat, Gdańsk 2016. Pod jego redakcją ukazało się kilkanaście zbiorów studiów. Wypromował 10 doktorów.

-------------------------------------------------------------------------

27 lipca 2019 roku, godz. 20⁰⁰

Tytuł: "Od Big Bangu do oceanów - Krótka historia wody we Wszechświecie"

Dzięki unikalnym własnościom fizycznym i chemicznym niezbędnym dla powstania i podtrzymywania życia na Ziemi jak i prawdopodobnie w innych układach planetarnych rola wody we Wszechświecie jest niezwykła. Zapoznamy się więc z aktualnymi poglądami na powstanie wody w niemowlęcym Wszechświecie i przyczynę jej powszechności w Kosmosie. Przedstawimy dzisiejsze odpowiedzi na pytania skąd pochodzi i w jakich proporcjach występuje woda na Ziemi. Skąd powstał i jak stary jest Ocean na Ziemi, jak ewoluował z Ziemią i jak niepokojąco szybkie są współczesne zmiany czynników biotycznych i abiotycznych powodowanych przez człowieka. Zapoznamy się z doniesieniami o tym gdzie na kuli ziemskiej znajdują się największe zasoby wody. Na zakończenie przedstawione zostaną najnowsze odkrycia dotyczące obecności wody na planetach i księżycach Układu Słonecznego i w innych układach planetarnych.

Wykładowca: Prof. dr hab. Zygmunt Klusek, Instytut Oceanologii PAN w Sopocie

Prof. dr hab. Zygmunt Klusek, pracownik IO PAN. Fizyk, Absolwent Wydziału Fizyki Moskiewskiego Uniwersytetu Państwowego. Specjalizuje się w rozwoju różnorodnych zastosowań fal akustycznych do badań procesów fizycznych i biologicznych w morzu oraz właściwości środowiska morskiego i dna morza. Uczestnik kilku międzynarodowych ekspedycji badawczych w Antarktyce, w tym jako rządowy ekspert w Pierwszej Hinduskiej Wyprawie Krylowej, a także w kilku ekspedycjach na Bałtyku. Laureat grantu dla doświadczonych naukowców finansowanego przez ChAN. W latach ubiegłych wykładowca na kilku uczelniach krajowych.

-------------------------------------------------------------------------

3 sierpnia 2019 roku, godz. 20⁰⁰

Tytuł: "Diety alternatywne - więcej korzyści czy zagrożeń?"

Zainteresowanie dietami alternatywnymi rośnie wraz z narastającym problemem nadwagi/otyłości i wielu chorób z nim związanych jak nadciśnienie, choroby układu krążenia, cukrzyca typu II czy niektóre typy nowotworów (piersi, prostaty, jelita grubego). Diety alternatywne obejmują bardzo dużo różnorodnych diet, wśród których stosunkowo najbardziej znane i popularne są różne rodzaje diet wegetariańskich, w tym wegańska, ale też inne, okresowo bardzo modne (jak Dukana, Montignac’a, South Beach, dr Dąbrowskiej, Kwaśniewskiego). Są różne pod względem wartości energetycznych, składu i proporcji między poszczególnymi składnikami odżywczymi (białko, tłuszcze, węglowodany), nierzadko niedoborowe w rozmaite witaminy i/ lub składniki mineralne. Niektóre z nich, pod warunkiem starannego układania i sporządzania jadłospisów, mogą stanowić prozdrowotną rolę, nierzadko jednak, prowadząc do zamierzonego odchudzenia, zarazem na skutek niedoborów pokarmowych, stwarzają zagrożenie zdrowia objawiające się m.in. zmęczeniem, osłabieniem organizmu, spadkiem koncentracji uwagi, zmianami skórnymi, a także jeszcze poważniejszymi, wcześniejszymi lub późniejszymi zaburzeniami zdrowia (np. anemia, obniżenie funkcji poznawczych, osteoporoza).

Wykładowca: Dr hab. Anna Kołłajtis-Dołowy, Katedra Żywienia Człowieka Wydziału Nauk o Żywieniu Człowieka i Konsumpcji Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie

Dr hab. Anna Kołłajtis-Dołowy związana naukowo z Katedrą Żywienia Człowieka Wydziału Nauk o Żywieniu Człowieka i Konsumpcji SGGW. Działalność naukowo-badawcza i dydaktyczna, a także upowszechnieniowa obejmuje:

Badania sposobu żywienia i stanu odżywienia różnych grup ludności, a w szczególności dzieci i młodzieży oraz osób starszych
Błędy żywieniowe w opiniach i poglądach o żywieniu oraz w zachowaniach żywieniowych i ich konsekwencje
Stan i poziom wiedzy żywieniowej różnych grup ludności
Efektywność edukacji żywieniowej w różnych grupach ludności
Promocję zdrowia poprzez właściwe żywienie (szanse i bariery jej powodzenia)
Poradnictwo żywieniowe
Źródła wiedzy żywieniowej (rodzina, szkoła, masmedia z TV, Internetem, reklamą, lekarz, dietetyk).

-------------------------------------------------------------------------

10 sierpnia 2019 roku, godz. 20⁰⁰

Tytuł: "Pomorska obrzędowość – od narodzin do śmierci"

Dlaczego matka była nieobecna podczas chrzcin dziecka? Do czego służył oszczep w obrzędzie weselnym? Kiedy młodą parę obowiązywał czarny, a żałobników biały strój? W jakim celu wkładano do trumny sieci rybackie lub korony śmierci? Odpowiedzi na te pytania kryją w sobie dawne zwyczaje związane z pomorskimi obrzędami przejścia. Przełomowe momenty w życiu takie jak narodziny, ślub i śmierć obwarowane były szeregiem działań rytualnych. Towarzyszyły im przedmioty, którym nadawano symboliczne lub magiczne znaczenie. Obiekty te zapewniały bezpieczne przechodzenie przez etapy rytuału. Przedmioty te wyznaczą scenariusz opowieści o pomorskich obrzędach rodzinnych.

Wykładowca:Mgr Małgorzata Dubasiewicz, Muzeum Wsi Słowińskiej w Klukach, Oddział Muzeum Pomorza Środkowego w Słupsku.

Mgr Małgorzata Dubasiewicz – absolwentka archeologii i etnologii na Uniwersytecie Gdańskim, studiowała na Uniwersytecie w Kopenhadze oraz Uniwersytecie Warszawskim. Przygotowuje pracę doktorską na temat doświadczenia sakralnych wizerunków. Adiunkt w Muzeum Wsi Słowińskiej w Klukach, Oddział Muzeum Pomorza Środkowego w Słupsku.

-------------------------------------------------------------------------

17 sierpnia 2019 roku, godz. 20⁰⁰

Tytuł: "Psychologiczne mechanizmy wywierania wpływu"

Historia doskonalenia sztuki wpływania na innych, aby robili to czego oczekujemy jest znana od wieków. Perswazja różni się od manipulacji i nie musi być zjawiskiem negatywnym. Wybitny profesor psychologii społecznej Robert Cialdini bardzo zręcznie opisał mechanizmy działania perswazji i sprowadził je do kilku prostych acz skutecznych reguł: kontrastu, wzajemności, zaangażowania i konsekwencji, społecznego dowodu słuszności, niedostępności oraz wykorzystywania atrakcyjności fizycznej i pozycji autorytetu. Celem prezentacji jest zapoznanie słuchaczy z regułami jakimi rządzi się sztuka wywierania wpływu oraz w jakich warunkach ulegamy.

Wykładowca: Dr Marcin Szulc, Zakład Psychologii Osobowości i Psychologii Sądowej Uniwersytetu Gdańskiego.

Dr Marcin Szulc - psycholog, nauczyciel akademicki, adiunkt w Zakładzie Psychologii Osobowości i Psychologii Sądowej Uniwersytetu Gdańskiego. Zainteresowania naukowe koncentruje wokół problematyki zagrożeń społecznych ze szczególnym wskazaniem na mechanizmy powstawania uzależnień, leczenie nałogów, profilaktykę, resocjalizację nieletnich sprawców przestępstw oraz problemy okresu dorastania. Przez wiele lat pracował jako psycholog szkolny. Prowadzi spotkania edukacyjne dla rad pedagogicznych, rodziców oraz młodzieży. Jest autorem publikacji z zakresu psychologii zagrożeń społecznych. Nauczyciel Roku 2011 nagrodzony statuetką im. Krzysztofa Celestyna Mrongowiusza. Odznaczony Medalem Komisji Edukacji Narodowej oraz Srebrnym Medalem za Długoletnią Służbę. Ambasador Kampanii „Biała Wstążka” za wkład w promowanie kampanii i działania na rzecz przeciwdziałania przemocy wobec kobiet. Redaktor w kwartalnikach naukowych: MISCELLANEA ANTHROPOLOGICA ET SOCIOLOGICA oraz CURRENT ISSUE OF PERSONALITY PSYCHOLOGY. Współautor programów profilaktycznych. Współpracuje z Fundacją dla Dziecka i Rodziny "Wschodzące Słońce" oraz Fundacją Wspierania Rodzin „Przystań” w Gdańsku.

-------------------------------------------------------------------------

24 sierpnia 2019 roku, godz. 20⁰⁰

Tytuł:"Kraina silnych kobiet i nieobecnych mężczyzn? Antropologiczne badania płci i pokrewieństwa w Kraju Basków"

W relacjach na temat Kraju Basków pojawiała się często charakterystyka żyjących tam kobiet. Niektórzy zachwycali się ich siłą i pracowitością, wskazywali na znaczenie, jakie zajmowały w rodzinie czy wierzeniach, a nawet dowodzili istnienia na tym obszarze matriarchatu. Dla innych z kolei były „grzesznymi Ewami” i czarownicami. Mężczyzn przedstawiano z kolei jako milczących pasterzy, rybaków wyruszających na wielomiesięczne połowy, bojowników, ale też ludzi honorowych i religijnych. Przedmiotem żartów stał się baskijski dystans w relacjach uczuciowych. Dziś w Kraju Basków pojawiają się nowe wyzwania i alternatywne sposoby definiowania płci i pokrewieństwa, dyskusje na temat tradycji, partnerstwa czy ważności ojcostwa. Jednocześnie czynnikiem determinującym pozostaje niezmiennie sytuacja polityczna regionu - jakie miejsce w baskijskiej ideologii i politycznych dążeniach zajmują kobiety i mężczyźni? Przedmiotem prezentacji będzie refleksja nad wizerunkami Basków i Baskijek, namysł nad przypisanymi im tradycyjnymi rolami i współczesnymi przemianami w zakresie tożsamości płciowej czy życia rodzinnego, a także kobiecymi i męskimi przestrzeniami.

Wykładowca: Dr hab. Katarzyna Mirgos– Instytut Archeologii i Etnologii Uniwersytetu Gdańskieg

Dr Katarzyna Mirgos jest adiunktem w Instytucie Archeologii i Etnologii UG. Jej zainteresowania badawcze obejmują przede wszystkim zjawiska migracyjne, studia nad rodziną, kultury i języki mniejszościowe. Głównym terenem jej badań jest Kraj Basków. Jest autorką książek i artykułów poświęconych kulturze baskijskiej, tłumaczeń z języka baskijskiego na polski, organizatorką warsztatów, wystaw, konferencji i pokazów filmowych związanych z kulturą baskijską. Obecnie prowadzi badania w ramach projektu NCN „Nowa rodzina baskijska? Tradycja, polityka kulturowa i nowe formy życia rodzinnego”.